Thứ Bảy, 30 tháng 1, 2016

"Những chấn thương tâm lý hiện đại" dưới mắt họa sĩ Nguyễn Quân


Họa sĩ Nguyễn Quân và tôi quen nhau
từ 1976. Cuốn sách đầu tiên của tôi là tập SỔ TAY TRUYỆN NGẮN in ra 1980 được
anh Quân có bài giới thiệu rất kỹ càng trên
Văn Nghệ Quân đội. Nay cuốn sách
cuối cùng của tôi tính đến thời điểm này ra mắt bạn đọc, tôi mang sách tới nhờ
Quân đọc hộ và anh lại có bài giới thiệu dưới đây trên
Lao động cuối tuần, tôi đọc thấy bạn rất hiểu
mình, nên cũng đưa lại theo bản mà anh Quân gửi cho bằng email.

Trong bản thảo dưới đây có một chi tiết không đúng, tôi xin đính chính lại. Anh
Quân viết rằng "sách bán chạy và sẽ tái bản ngay." Lúc trò chuyện tôi
chỉ nói với anh Quân rằng
NCTTLHĐ được in ra lần đầu 2009, nay được tái bản.
Nhưng Quân nghe nhầm, nên viết như trên. Vậy chúng tôi xin cáo lỗi và mong bạn
đọc hiểu cho vì chúng tôi nay đều thuộc loại sức nghe đã kém, khi nói chuyện
với nhau phải rất chăm chú, vừa nghe vừa đoán và không ngại hỏi lại, ấy thế mà
vẫn cứ có những sai lạc!.












Laoxao 472 Quà cuối năm “… tâm lý
hiện đại”*


Nguyễn Bỉnh Quân




Năm ngoái quà cuối năm cho dân Thành Phố chúng tôi là quảng trường đi bộ đúng
là ‘thênh thang lộng gió’ từ sông Sài Gòn tới tòa thị chính .Năm nay quà cuối
năm là đường sách cạnh Vương cung thánh đường và tòa nhà bưu điện cổ kính.
Đường sách lập tức trở thành một địa chỉ văn hóa, hơn nữa một không gian kiểu
tương tác ‘văn hóa đọc’, đô thị mới mẻ. Một loạt các cuộc giao lưu, tọa đàm,
giới thiệu, ký tặng sách, triển lãm sách, báo cổ, đấu giá và sưu tầm…được đón
nhận.

Từ món quà chung to ấy phần riêng quý cho tôi là tập phiếm luận của nhà nghiên
cứu văn hóa/ phê bình văn học Vương Trí Nhàn. Với cái bìa rất hoạt kê và cái
tên rất nghiêm trọng "Những chấn thương tâm lý hiện đại". Những ngày
cuối năm có mấy cái thú trong đó có cái thú mua sắm trang hoàng nhà ở và trước
đó là dọn dẹp, xăm soi, tỷ mẫn từng cạnh ngách mọi đồ nội dụng, gầm giường, khe
tủ, chăn gối, bình lọ, đồ thờ, xoong chảo, gía sách tới mọi thứ ‘chổi cùn rế
rách’ …Sau đó cái thú nằm khàn đọc sách (lãng mạn thì thưởng hoa, thâm thúy thì
thưởng trà, năng động thì tiệc tùng, cúng vái…). Bật máy lạnh, kê gối cao, đèn
sáng vừa đủ đô, tôi nhâm nhi "Những chấn thương…" mà thấy thoải mái
tâm trí. Nhớ khi xưa có mục Dọn vườn, tiếp nối những mục nhổ cỏ vườn văn xưa
hơn nữa, chẳng phải vạch lá tìm sâu đôi khi cũng là cái thú như phân loại rác
hiện đại sao. Dọn vườn văn chương là bắt bệnh và làm đẹp văn chương, dọn vườn
phân loại rác tâm lý đám đông cũng là chuẩn bệnh và làm đẹp xã hội. Có lẽ Vương
Trí Nhàn tâm huyết với những điều Trần Đại Nghĩa nói từ năm 1976 rằng phải hiện
đại hóa giao thông và thông tin (minh bạch) và phải nghiên cứu ‘tâm lý xã hội’.
Không nắm được (một cách khoa học) tâm lý nhân dân , quần chúng, đám đông thì
không thể quản lý, thúc đẩy tiến bộ xã hội.(trg200).

Từ những năm 1990 Vương Trí Nhàn chuyển từ văn học sang văn hóa với loạt bài
nổi tiếng gây tranh cãi về ‘Thói hư tật xấu của người Việt’-theo kiểu như ‘Tự
chỉ trích’ cái ‘Người Việt xấu xí’ mà các chí sĩ tiền chiến từng làm trên ngôn
luận. Mặt khác đoản văn,tạp văn, tạp luận nhàn đàm, phiếm đàm, văn báo chí nói
chung và các thể loại ‘nhỏ’như du kí, sách hường dẫn các loại, sách học làm
người, làm giầu, dậy kỹ năng, tự truyện , hồi ký,ký sự , bút ký, viễn tưởng,
kinh dị trinh thám, truyền thông khoa học và thể thao, nghệ thuật và ẩm thực…đã
làm cho thị trường sách, văn văn hóa đọc nước ta phong phú lên rất nhiều và
riêng với văn chương hình như các thể loại ‘nhỏ’ lên ngôi , bùng nổ lấn át các
thể loại ‘truyền thống’. Với tôi là người hình thức chủ nghĩa / duy mỹ thì sư
riêng biệt của giọng điệu câu văn, tính khí người viết, màu sắc cảm xúc, góc
nhìn , cách xoay sở các hệ quy chiếu khi tư biện thảo luận…quan trọng hơn ‘chủ
đề ,nội dung, vấn đề, đúc kết/ luận’ vốn là những thứ ‘biết rồi khổ lắm nói
mãi’. Tôi đánh gíá cao tác giả và cuốn sách vì cái riêng biệt này. Nếu như khi
bàn về thói hư tật xấu cuả người Việt ông tầm chương trích cú, róng riết,
nghiêm khắc, trì chiết và nhiều khi nói ‘như đinh đóng cột’, chằng buộc người
đọc bằng cách viện dẫn các sách, các cụ xưa thì lần này ông vẫn tẩn mẩn, kĩ/
khó tính mà hiền hậu, khoan dung hơn khiến người đọc thành người đối thoại
thảnh thơi, và thư giãn mà tiếp chuyện. Một thứ nhàn đàm ‘mua vui’, ‘cho vui’
của những người thích sự thâm thúy.(có lẽ vì thế mà thành sách bán chạy và sắp
tái bản ngay.) Mắt kính nhà tâm lý học đám đông là hai tròng: Luôn nhìn sự vật
cụ thể tản mạn khi tỏ khi mờ bằng con mắt người cao tuổi nhiều kinh nghiệm và
thói quen thị gíac mà người trẻ không có. Và đồng thời nhìn nó đã được khúc xạ
qua lăng kính cuả các nhà văn mà tác giả tâm giao, như thuộc nằm lòng. Trong
cuộc phiếm đàm gọn nhẹ không bông lơn mà nghiêm trang về văn hóa ông dùng ba
‘thủ pháp kinh điển’ của trò chuyện là lấy xưa nói nay, lấy ngoài nói trong,
lấy người nói ta. Từ cô ô sin tới anh đại gia giầu sổi cùng có tâm lý tạm bợ vô
trách nhiệm như nhau. Anh rải đinh khiến người ta té ngã chết con chỉ vì cần tiền
nuôi mẹ ốm giống anh bẻ đinh vít đường tầu, xúc cát đá công cộng vì mình không
‘vặt’ thì bọn chúng cũng vặt. Anh cán bộ tham nhũng lý sự kiểu danh tướng công
thần Trần Khánh Dư rằng: tướng như chim ưng dân như vịt, lấy vịt nuôi ưng thì
có gì lạ .Rồi tác giả cay đắng trích dẫn B. Russel ‘Đọc sử để biết sử ngu xuẩn
cuả quá khứ,nhờ thế người ta có thể chịu đựng tốt hơn những ngu xuẩn của hiện
tại.” (trg 150). Cái tâm lý hiện đại ‘Việc gì làm ra tiền là có quyền làm.
Không có pháp luật,không có lương tâm tự trọng gì hết !’ có liên hệ gốc rễ với
triết lý thời chiến : ‘Chiến tranh cho phép làm tất cả miễn là chiến thắng’. Để
rồi tác giả cảm thán bao trùm về cả thế hệ vinh quang của mình rằng “nghĩ mình
công ít tội nhiều!”(tg 164…). Về vô số nét tâm lý khác từ ưa nói dối, gian
manh, trơ tráo, háo danh, ganh ghét, nghiệp dư, học đòi, mê tín, lười biếng,
sùng ngoại, sĩ diện hão, thù vặt, thù dai,tàn ác một cách ngu mội, a dua vô
thức…tác giả đều mời cùng ta cầm lấy một vụ việc, hành vi cụ thể rồi xoay nó
dưới mấy thứ lăng kính trên như xoay khối rubich mà rất khó có được một mặt
đồng mầu. Thảo luận trí tuệ thú vị cũng có thể chỉ là một thú tiêu khiển cho đỡ
buồn tay. Cũng chả làm sao.

Cái lạ là dọn vườn quét rác tâm lý tùm lum như vậy mà đọc xong chả thấy bi
quan, bị chấn thương gì, không thấy cuộc đời hiện đại của mình là nhầy nhụa đen
tối hơn xưa, hơn nơi khác, hơn người ta…mà cũng bình thường thôi. Bởi rác ấy,
chấn thương ấy xưa đã có, đâu cũng có, người ta cũng có…nó chỉ là câu chuyện
nhân văn. Đọc rồi cứ muốn cảm ơn tác giả cho mình lý cớ để vui đón xuân khi lý
sự (cùn) rằng nhà nghèo kiết xác thì lấy đâu ra rác, ngu đần thì sao không chất
phác, không muốn sạch hơn thì sao thấy bẩn, không mong đẹp hơn thì sao biết
xấu…. vv và vv. Thế gọi là thể phiếm đàm có ích.


*Vương Trí Nhàn Những chấn thương tâm lý hiện đại, Nhã Nam nxb Hội Nhà Văn 2016






Thứ Tư, 27 tháng 1, 2016

Chuyện đờì sống Hà Nội 1980(2)






Đã in trên blog này một lần, vào ngày 14-6-2011





16/6


Phổ biến một nghị quyết mới, có các nhận định:


- Người ăn lương đã đến mức không thể chịu được nữa.


- Chống tiêu cực, không chống nổi.


- Ta đầu tư vào xây dựng cơ bản quá nhiều. Nhiều công trình đắp chiếu nằm đấy, khi xong cũng đã lạc hậu.


-
Sẽ gần như không chiêu sinh đại học thời gian tới. Học sinh hết lớp 10
chuyển về nông thôn, vào vùng B2 cũ,  đi xuất khẩu lao động.




“Phải
làm sao để cho tất cả những cái được in ra, từ vần vỡ lòng cho trẻ em
tập đọc đến tờ báo hàng ngày, làm sao để cho tất cả sân khấu, điện ảnh
cho đến một cột áp phích -- đều phải phục vụ cho cái sứ mệnh duy nhất và
cao cả là  lay chuyển những bộ óc sống động của dân tộc chúng ta, cho
đến khi lời cầu nguyện nhát sợ mà các Hội những người yêu nước của chúng
ta hướng lên trời
“Lạy chúa, xin cho chúng con được tự do” trong đầu óc mỗi đứa trò nhỏ nhất , sẽ biến thành lời cầu nguyện chân thành này:” Lạy chúa hãy ban phuớc lành cho cuộc chiến đấu của chúng con.”





Trích từ  Cuộc chiến đấu của tôi ( Mein Kampf ) của Hitler 





Ông Nguyễn Kiên: 

-- Nhà tôi ăn cơm chỉ có tương và cà. Tương có thêm thìa đường.


.........


Một ông chú của Quân ở quê ra:


-
Chỉ làm một số nghĩa vụ thôi. Còn sẵn sàng chơi lại chính phủ




- Văn nghệ các anh bây giờ toàn trừu tượng.






Báo Nhân dân ngày 17-6 trong mục bạn đọc viết, nêu 3 việc:


1. Nhiều người khai man về lương thực


2.
Một xe lửa ra khỏi Vinh 2km thì... đỗ lại để cho con buôn vứt hàng lên
tàu. (Hôm nọ, đã có chuyện: nhân viên nhà ga, mang xăng lên tàu, để xăng
cạnh bếp, xăng bốc cháy, cả một toa tàu đi đời)


3.
Công ty san nền chở thuê cho xí nghiệp Chùa Bộc một số than. Không có
tiền lót tay cho lai xe họ không chịu chở. Bàn đưa tiền này cho công ty
san nền biến thành tiền thưởng. Công ty này làm một thời gian, lại không
chịu, xui lái xe đòi tiền tiếp.





 Chị 
M. hàng xóm kể : Một bà ở cơ quan có một đứa con gái chủ nhật nào cháu
cũng dậy sớm, khăn áo chỉnh tề, vào thăm Lăng. Dậy sớm, mệt, bụng đói.
Nhưng cố đi để  tha bằng được một cái bánh mỳ về nhà gặm ăn, và sung
sướng vì đã kiếm ra tiền.


 Nhiều nhà, trẻ con rất hay xếp hàng thăm Lăng (phải ăn mặc rất đẹp) cũng là cốt để mua bánh mì rẻ. Ba hào một cái.





Oanh kể: Nhiều người bán máu ở các bệnh viện. Nay máu kém quá, bệnh viện không mua nữa, họ cứ ngồi đấy, bắt mua. Vì họ quen tiêu rộng rồi.




Các
nghề ở  mỏ đều  sớm hủy hoại con người. 30 tuổi không lái xe nổi nữa.
Người yếu, mắt kém. Năng suất không lên được. Bữa cơm công nghiệp của
công nhân nhà nước cho 5 hào. Mua được 5 của khoai tây luộc.





Trên
bảo: có 1,5 triệu đảng viên. Nói hơi quá lên, thì có đến 0,5 triệu
hỏng, đuổi ra khỏi Đảng cũng không tiếc, miễn là đảng trong sạch.


Tôi nghĩ, thế còn trình độ? Trong sạch làm sao có thể tách rời trình độ.? Vì sự dốt nát đẻ ra không trong sạch.





Hiền
con NgôThảo kể lớp cháu phá hết bàn ghế rồi. Mang dao bầu đến phá. Phi
dao găm cho nứt bảng ra. Khênh bục đi. Bây giờ tất cả lấy dép ra ngồi
đất học, thày phải kiễng lên mới viết nổi lên bảng. Mà có lần học trò
vẫn dùng gạch ném lên cửa kính, choang lên một tiếng, mảnh vụn bắn cả
vào người thầy.


Tôi kể Hiền nghe chuyện ông Kháng đã kể cho tôi. Thầy gọi nó đọc bài, nó đứng đực ra. Thôi ông cho điểm 1 đi, tôi về.


- Lớp cháu cũng thế.


- Rồi lúc thầy quay ra viết bảng thì ném phấn lên đầu thầy.


- Lớp cháu cũng thế.


- Rồi, sau khi thày xỉ vả cho một hồi, lại viết tiếp thì một tiếng huýt sáo vang lên. Ngoảnh lại hỏi, không ai biết.


- Lớp cháu cũng thế.





Yến kể: có những bọn học sinh bỏ sang Lào. Hoặc bỏ lên biên giới (y như  hồi trước), sau lại về. Nhà trường không dám đuổi.


Tôi hỏi Hiền:


- Lớp có kính trọng một thầy nào không?


-
Có. Có một thày thông thường mới dạy hộ một vài giờ, nhưng chúng nó rất
quý, vì khi dạy, thầy bảo tôi sẽ dạy các em những điều người ta viết
trong sách. Tôi phải làm thế. Còn thực tế ngoài đời như thế nào, các em
đã biết.







Nguyễn
Minh Châu: Người đời bây giờ, có cái đặc tính là gian manh. Có người
càng giàu càng gian manh, có người càng nghèo càng gian manh. Càng lên
to càng gian manh, càng bị chèn ép cũng gian manh. Càng trẻ càng gian
manh, càng già càng gian manh.





8/7


Ông
Nguyên Ngọc ( Bí thư Đảng Đoàn Hội)  phổ biến một số ý của ông Thọ. Ta
không ngờ khả năng quản lý của ta lại kém đến vậy. Kế hoạch lung tung.
Có 7000 công nhân máy kéo. Mà đi nhập một lúc 70.000 máy (ở các nước, 3
công nhân một máy kéo). Nhà máy đường Văn Điển năng suất 20 vạn tấn/năm.
thực chất chỉ làm được có vài vạn tấn. Vì không có mía.






          Giá
thu mua mía 6 xu 2 1kg, người ta không làm. Nhà máy đường trình quy
hoạch lên trên 10 năm nay chưa được thông qua. Thuế nông nghiệp thất thu
50%. Giáo trình của trường tài chính 20 năm nay không đổi. Cán bộ (cả
trung cao cấp) mệt mỏi, hưởng lạc. Thông thường, hiện nay, cán bộ dưới
giỏi hơn cán bộ trên.





Ông Châu ghé tai tôi : Làng tôi, buôn cả đô la. Bọn con gái chỉ huy được cả lái tàu, bắt đỗ đâu, phải đỗ đấy.





Về
chiến tranh ở Cămpuchia hiện nay (vẫn lời ông Thọ) ta không thể chủ
động như trong chiến tranh giải phóng. Thương vong trên mặt trận
Cămpuchia một ngày tính bằng con số hàng ngàn (?)


Sao con người mà tôi biết được trong sách vở phương Tây ghê gớm thế, mà con người trong cuộc sống của tôi bây giờ vớ vẩn thế.





18-7


- Cơ quan Hội Liên hiệp VHNT không có thuốc phát cho anh em.


- Xà phòng mậu dịch từ 0,7 đến 3,5đ


Bà Hoàng  Thị Đậu theo thuyền vượt biên không thoát, bị bắt về Hà Nội. Người ta báo
cho cơ quan cũ đến thăm, không ai dám đến. Ông Phong Lê, bà Vân Thanh,
bà Chu Nga xin thế vào xuất ấy. Ông Phạm Huy Thông (Tiếng địch sông Ô) và ông Hoàng Trung Thông ( Mà vẫn mênh mông bát ngát tình) đều lớn tiếng phê bình: sao lại nhân đạo chung chung thế. Nhỡ bà Đậu là gián điệp thì sao?


26/7


Mưa bão. Nhiều cây đổ trên các ngả đường. Dân ra cắt ngay, Cty công viên khỏi phải dọn.


Mất điện 3 ngày liền. Mất luôn cả nước, trong khi đó mưa vẫn to. Có nhà đục ống máng ra, lấy nước. Có lẽ nhà ấy nuôi lợn.


Sau
bão, có thông báo: các khu phố cử một ngày có điện, lại một ngày mất
điện (không kể hàng ngày cả thành phố cắt từ 5h sáng đến 6 giờ
chiều).Thư viện Quốc gia vắng teo, vì không có điện. 5h30 chiều thư viện
đóng cửa.




6/8


Những ngày cả nước “rồ” vì Phạm Tuân:


- Cho Phạm Tuân huân chương Hồ Chí Minh hạng nhất (tướng G. chỉ được hạng ba)


- Sẽ làm cho cả nhà cửa.


-
Một cô phóng viên bảo Phạm Tuân, anh có thấy không, trong 35 năm từ sau
cách mạng tới nay, tám ngày vừa qua là tám ngày vẻ vang nhất của dân
tộc.





Tính
kể. Đi tàu từ Sài gòn đến Vĩnh Linh, lúc nào cũng có người mời gọi mua
hàng tiền trong  túi cứ chực nhảy ra thôi. Còn từ Vĩnh Linh ra đây,
không có gì để mua, không có ai mời mua, có tiền đi tìm mua cũng không
nổi.


Tính bảo muốn biết nước mình ra sao, hãy đi tàu Thống Nhất một chuyến.


Ông Hạnh đi Liên xô về:


-
Chưa bao giờ tình hữu nghị Việt xô gắn bó như hiện nay. Nhưng cũng chưa
bao giờ giá trị người Việt Nam ở Liên xô hạ như hiện nay.


Ông Phương Lựu: Ta đi với Liên xô phải thôi. Nhưng vì đi đã muộn rồi, giá biết mà đi sớm hơn, cái tư thế  sẽ đỡ hèn hơn.





Quốc
(Viện Sử) : Chúng ta bây giờ già nhanh vì 3 lý do.1/ ăn uống kém 2/
không có thông tin (sự hỗn loạn) ; trong xã hội ta, kẻ có kiến thức không
phải là kẻ mở đường cho cuộc sống 3/ không biết đối thoại (không  thể
giao tiếp với thế hệ trẻ)


Quân: cứ đà này, 5 năm nữa sẽ ra sao?


Đi
hội thảo quốc tế về thanh niên. Trong khi ta còn nói nhiều về lẽ sống
thì các nước khác nói nhiều về lối sống, ăn uống xe cộ quần bò áo phông…


Đại
biểu  Mỹ bảo: Những người quần loe, tóc dài bên tôi phần lớn tham gia
chống chiến tranh ở Việt Nam. Đám đi lính lại cắt tóc ngắn.


Khủng hoảng của xã hội Thuỵ Điển là không có mơ ước.





Đăng:
Lính ăn 5,2 lạng một ngày. Chỉ được hơn 2 lưng, có thằng kêu 2 lưng
không làm gì được nữa. Không đủ sức đẩy pháo ra khỏi nhà. Cán bộ cũng
cáo ốm. Có mấy chục con lợn, lính giết cả. Để , lấy gì mà nuôi. Nó lại
ăn tranh của người mất.





Ngô Thảo đi tàu chợ từ  Vinh ra Hà Nội 3 ngày 3 đêm. Vì không có dầu máy. Không ai chịu trách nhiệm hết.


Trên tàu, 70% dân Quỳnh Lưu đi buôn; có một cụ già cũng đi.


- Cụ ở nhà, còn đi làm gì nữa.


- Chủ nhiệm cũ đây. Giờ con làm chủ nhiệm, mẹ đi buôn.


Ở Vĩnh Linh, có phong trào rời làng ra bãi cát, để lấy đất trồng trọt.


Gia đình thương binh liệt sĩ ở thấp nhất; gia đình trung bình ở giữa; cán bộ đảng viên ở trên cùng.


Một ông xây hẳn nhà gạch lên.


Bây
giờ, đói, dân bỏ về. Chỉ còn trơ cái xác nhà ông đảng viên kia. Vợ con
cũng bỏ về nốt (chung quanh không có cây cối nước non gì hết). Ba ngày
vợ bới cơm cho ăn một lần.


Cơm ở Vĩnh Linh, tức là khoai.


Chi đoàn không giới thiệu con một đảng viên lên Đảng, vì 1/ nó là thằng tham ô, 2/ là phản động (đề ra nhiều chủ trương sai lầm)


Cả xã Vĩnh Thái (?) bảo nhau vào Minh Hải, Thanh Hải gì đấy làm ăn.





Công
trường cầu Thăng Long cứ bỏ đấy, không làm nốt được. Vì không có cán bộ
để làm. Cả công trường không có lấy một chỗ uống nước cho công nhân.
Chỉ có một vài quán phe phẩy. Công nhân không có gì ăn. Chỉ có ăn cắp.
Ăn cắp 10kg xi măng trở lên mới bị bắt. Mà ăn cắp 5kg mới đủ sống.


Vừa rồi Ty công an đã cho bắt mười mấy người. Đại loại, một tay chuyên môn mua quang sọt cho công trường, ăn cắp khoảng 20 vạn.


Tất
cả các điều được ghi trong hiệp ước Việt xô nay không được thực hiện. Tại
Liên xô chăng?  Không, tại ta. Không chuyển gì về tổ chức cả.





Ông
Hoàng Thế Dũng ở báo Quân đội hồi 63 bị bắt ra sao? Đang làm phó tổng
biên tập thì bị xe chắn ngang đường. Bắt đi tù, sau đó 4 năm cho về cạo
rỉ ở nhà máy xe đạp, 4 năm nữa cho về nông thôn.


Gần
đây, có người đến bảo ông không làm sao cả. Tự do. Sáu tháng mới được
phục hồi. Người vợ đã bỏ đi lấy người khác, con đã ly tán cả.  Bây giờ
về Thư viện quân đội.


Chuẩn bị lấy mấy chục nghìn lương trung tá từ đó đến nay.





Ca vè dân gian


- Ăn rau muống, uống nước ao, nói chuyện tào lao, bay vào vũ trụ


- Bay vào vũ trụ làm chi


Sao không lo gạo lo mì cho dân





Bạn
Yến, cậu D. lấy một nguời vợ hơn tuổi. Gia đình không bằng lòng. cứ
lấy, tưởng sống độc lập được. Bây giờ vợ đẻ, cửa mình có mủ, dạ con có
mủ, phải tiêm kháng sinh liều cao, người cứ cứng lại, hết sữa, con gửi
về cho bà ngoại trông 17 đ một hộp sữa. Bình nhớ con mắt sưng húp. D.
phờ phạc vì hầu vợ ngày nào cũng phải vào thay rửa cho vợ. Hạnh phúc và
điêu tàn.





Báo cáo trong nội bộ:


- Từ đầu năm Hà Nội khoảng 80 vụ các cửa hàng lương thực ăn cắp.


- Phân bón tuồn ra ngoài


-
Nhân dân cán bộ hoang mang, 80% đảng viên không làm công tác đảng, là
công tác quần chúng. Hà Nội định giảm biên chế 20% không làm nổi.





Một chuyên gia về ngoại thương Liên Xô sang Việt Nam


- Ở  đâu buôn lậu ghê nhất?


- Madagasca .


- Việt Nam buôn lậu khác các nước ra sao?


- Nước nào buôn lậu cũng sợ cảnh sát cả. Riêng Việt Nam buôn lậu không sợ cảnh sát.


Tính
kể tôi đã thử buôn thuốc. Nghe nói thuốc cảm đắt lắm, trong kia đồng
bạc một viên, ngoài này có một hào. Thế là mua một lọ, hơn trăm bạc. Vào
kia, không ai mua cả. Hoá ra lỗ.





Ông Hồ Đắc Di bảo chúng ta đã thực sự tổ chức được một tình trạng vô tổ chức thật toàn vẹn.


Bà Ý Nhi:


- Con tôi 5 tuổi đã biết bảo: Hồi trước sướng, má nhỉ.





Sự
kiện Ba Lan cuối tháng 7 đầu tháng 8. Bãi công, đòi những người cầm đầu
Đảng & nhà nước phải dần dần từ chức hết, kể cả Bí thư thứ nhất.
Không manh động, nên quân đội Liên xô không dám làm gì. Đưa ra 21 yêu
sách thì 20 yêu sách rưỡi phải chấp nhận ngay từ đầu.


Bài của ông Kania, dịch in trên báo Nhân Dân
ngày 17-9, mở đầu bằng những câu rất hay: Trong suốt cuộc đời theo Đảng
của mình chưa bao giờ tôi thấy tình hình đất nước bi đát và phức tạp
như thế này.


Kania
có một nhận thức rõ ràng, chính xác -- dẫu sao, Đảng cũng chỉ là một bộ
phận của dân tộc, Đảng không thể thông minh hơn dân tộc được.


Thực  ra, toàn bộ tình hình Ba Lan cũng buộc người ta phải đặt vấn đề như
vậy. Bản thân hành động tháng 7 vừa rồi, chứng tỏ giai cấp công nhân
không chịu nhận Đảng làm giới hạn. Giai cấp công nhân còn thông minh hơn
Đảng nhiều.





Giai thoại


Việt Nam bị Liên hợp quốc đuổi. Nằn nì mãi, nó bắt phải khai lại lý lịch.


Họ và tên: An Nam, tức Việt Nam


- Nghề chuyên môn: đi ăn xin...


- Anh em: Cămpuchia và Lào nhưng đều vô nghề nghiệp


- Sở trường: đánh nhau


- Mức sống : thấp nhất thế giới.


... Nếu ở lại, xin tích cực đóng góp vào việc thảo nghị quyết.





Một tờ báo Pháp


Nước Việt Nam luôn luôn nói theo CNXH nhưng họ lại hành động như chủ nghĩa đế quốc và sống như chủ nghĩa phong kiến.


Sinh ra trong nghèo đói, hiện nay đất nước đó lại đang hấp hối trong nghèo đói.





 Ông tổng thư ký Liên hợp quốc họp báo ở Paris sau chuyến đi Việt Nam



đây, khi lương người nhân viên bình thường, không mua nổi 2kg thịt 1
tháng thì không thể bàn về nhân quyền được. Miền nam đó là một thuộc địa
của Mỹ nhưng Hà Nội là một thành phố chuồng chim.


Nghề
của tôi là đọc diễn văn và nhiều lúc tôi chán ngấy việc này. Nhưng ở
Việt Nam, nhà cầm quyền được tiếng là kiên cường, không hề có việc gì
khác, ngoài việc đọc diễn văn. Họ, trong lúc này, không biết lo cho dân
họ việc gì cả. Trước đây ít ngày tôi từng phải tham gia một hội nghị
chống di tản. Tôi không thích gì việc di tản. Nhưng đến Việt Nam lần
này, tôi hiểu tại sao người ta di tản. Đó là cái cách duy nhất giúp cho
người ta tồn tại.


Tôi
hiểu 25 vạn người Việt Nam đi được nước Mỹ trợ giúp. Tôi muốn người Mỹ
làm việc đón tiếp tốt hơn để những người khác có thể tiếp tục di tản.





2
tàu thuỷ chạy đường Quảng Ninh Hải Phòng trốn sang Hồng Kông. Thuỷ Thủ +
công an thông đồng với nhau. Nhiều hành khách bất ngờ được di tản với
giá vé 1,2đ





Trận bão số 6 - 1980 ở Thanh Hoá, 6 huyện bị lụt, nhà của mất 80%


Một
cái cầu nhỏ, cầu Tào Xuyên bị nước đe doạ. Người ta phải cho cả một toa
tàu chở đá đến để giữ cầu, rồi lại phải đục nhiều chỗ đường tàu thì
nước mới thông nổi.


Đột xuất kiểm tra xe ôtô Hà Nội - Hải Dương, khoảng 50 vé, thì 17 vé do nhà xe tuồn ra ngoài, bán lãi 15đ 1 vé





Trần Ninh Hồ được chia nhà. Do quen một người cùng làng, làm ở Sở nhà đất. Tết cả nhà mình đến bỏ bom nhà nó, Trần Ninh Hồ cắt nghĩa.





 Ông Ma Văn Kháng đi nhà máy dệt Nam Định về kể :


         1 vạn 3 công nhân, 1000 người ăn cắp. Ra cửa, khám nhau như thời Pháp.


Mỗi người chỉ lấy ngày 1 hay 2 con sợi cũng đủ chết.


Cái đau nhất là một chiến sĩ thi đua 7 năm liền, giờ ăn cắp.


Phải bù cho công nhân bằng cách bán vải bù cho họ, 5 đ độ 20 mét vải, ra họ bán ngoài.


Mới đầu chủ trương ai ăn cắp và nghỉ bừa, không được mua kiểu đó.


Sau họ chỉ đề nghị: tha cho người nghỉ bừa


Lý do vỡ trận như vậy


- Trả lương quá thấp. Vải làm ra, tiền lãi nhiều, lương chỉ đáng vài phần trăm, y như thời Pháp.





 Tỉnh
đánh nhau. Bí thư Tỉnh ủy đi vào Lâm Đồng thăm khu kinh tế, mang theo 3
vạn đồng tiền mặt, vài tấn đường, rất nhiều giò, thịt.  Phó bí thư đi
viện, ở nhà, ban thường vụ tỉnh uỷ ăn cánh với nhau, cách chức một lúc
11 trưởng ti, gọi đến đàng hoàng bảo anh bàn giao (phe Ninh Bình đánh đổ
phe Nam Hà); cả chủ tịch tỉnh, tay Soạn, mới lên 13 ngày, cũng phải đi
Cămpuchia.





Thủ
tướng Triệu Tử Dương: có thể phối hợp sự phát triển kinh tế với sự
nghiêm khắc về chính trị, theo kiểu Đài Loan, Nam Triều Tiên.





10/10


Đâu cũng thấy tin đồn nhóm diễn viên Vân Khánh trốn đi nước ngoài. Họ lấy cớ đi biểu diễn, xuống Quảng Ninh rồi đi.


Trước đó, hai vợ chồng Vân Khánh giả vờ ly dị. Đến khoản chia gia tài, họ bảo: thôi, để bán đi, lấy tiền chia cho tiện.


Rút cục, họ giải quyết được việc đi khá dễ.


Nghe nói một sinh viên ta từ Liên xô đi tham dự cuộc thi toán quốc tế ở Anh trốn vào đại sứ quán Anh.


Có người thông cảm: Thôi ai được, may người ấy.


Một bài báo của Tây Đức về Việt Nam có cái tít nhỏ: Một dân tộc lêu lổng


Một bộ phim của Thuỵ Điển chiếu cho quốc hội hồi trước, đã có nhan đề Một dân tộc không thể cộng tác. Nay lại có một phim khác mang tên Một dân tộc không thể khôi phục.





Ông Lê Văn Lương, đến hội nghị mừng công của nhà máy sản xuất quạt.


- Các đồng chí có nói thiếu điện và thiếu nguyên vật liệu


Về điện, tôi không biết nói thế nào. Tất  cả cười. Ông nghỉ một lúc. Còn về nguyên liệu, các đồng chí chịu khó chạy lấy.


Ma Văn Kháng bảo y như một ông nông dân





Những việc kỷ niệm Nguyễn Trãi


Ông
VNG nói về Nguyễn Trãi, y như nói về Cụ Hồ. Đoạn nói Nguyễn Trãi là nhà
văn hoá, chỉ gợi ra được một chuyện Nguyễn Trãi làm văn.


Chọn nhầm ảnh. Nhân viên đưa ra một ảnh hơi mờ. Ông Hoàng Tùng bảo bên Hà Nội mới nó có cái ảnh rõ lắm. Sang lấy về in. Hoá ra ảnh Phan Thanh Giản. Báo phải xin lỗi và gọi chệch là ảnh Dương Khuê.





Một
tay tâm thần ở chợ Hôm, cầm dao chém đứt đầu đâu 5, 6 người, bị thương
nhiều người khác. Hắn cầm dao đi qua nhiều phố. Cho nên người ta tưởng
là có nhiều kẻ đi chém bậy, lại đổ đi lùng một hồi.


Béc- linh- gơ (ĐCS  Ý -- TLTKĐB)




(đại ý) Trường hợp Tiệp Khắc --  Liên xô bảo qua cơ hội thí nghiệm mở rộng dân chủ trong nội bộ các nước XHCN.


Trong chính trị, không có bản chất với hiện tượng gì.


Những điều gì chưa xảy ra thì sẽ xảy ra, đang xảy ra.


 Từ
nay ĐCS Ý  rút bỏ danh từ chủ nghĩa Mác Lê. Đảng chỉ thừa nhận lý tưởng
và truyền thống văn hoá bắt nguồn từ tư tưởng Mác  -- Ăng ghen và được
đổi mới nhờ các tư tưởng của Lê-nin


Cái có thể học ở Mỹ là cách làm ăn có hiệu quả, óc mạo hiểm, một khả năng học tập cực lớn.


Nước Mỹ tiến một bước dài trong việc không còn đơn thuần coi triết học như một khoa học nhân văn nữa.


Các
nước cộng sản không chỉ là cộng sản. Đó là những quốc gia với những sự
xung đột nhau về quyền lợi, những sự kình địch nhau, thù oán nhau, những
cách đào tạo về ý thức hệ và những sự cuồng tín riêng


Giáo hoàng: “Hãy coi chừng nếu tiếp tục sản xuất vũ khí thì rồi cuối cùng, người ta sẽ đem dùng nó đấy”




Chuyện thất thu


- Thất thu ở khâu vận tải hành khách trong thành phố khoảng 30%


- Thất thu ở khâu nhà đất. Nhiều người không nộp tiền nhà. Từ khâu cho ở, đến khâu có hợp đồng, có khi hàng năm.





Đối đáp trên đường


- Chị làm em mải nhìn, đâm cả vào xe người ta đây này.


- Mày có mê mớ rau muống của tao thì có!





Một người vào nhà Hồng. Bố mẹ Hồng đi vắng. Anh ta chỉ đứng ngoài cửa.


- Thôi, cứ đứng đây cũng được. Vào cháu nó lại phải trông nhà, phiền ra.





Sự khốn khó của kiếp người


Cách đây mấy tháng, ở  chợ Hôm có một vụ đốt nhà giết người. Hai người hàng xóm ở cùng nhau, cùng là dân phe.  A đổ xăng ra nhà, đốt, cho  B chết với cả chồng, con, 1 đứa con trong bụng = 4 người


Người ta ồn lên vì nỗi giết người.


Toà xử tử hình.


Nhưng tất cả người đi dự phiên toà xin phạt nhẹ hơn. Ai cũng thương khóc.


A. là một người con gái khoảng 20 tuổi. Người nông thôn, nhưng vì gia đình mẹ chết, bố đi lấy vợ, nên bỏ lên Hà Nội.


Lấy
người chồng bây giờ là lấy lẽ. Chồng hiện thời đi cải tạo lao động ở
đâu rất xa. Chị ta phải tần tảo nuôi mẹ chồng, nuôi con. Người rất tử tế


Trong khi đó, vẫn là tạm trú ở Hà Nội, vẫn không có hộ tịch.


Đối thủ của chị ta cũng trẻ như chị cũng dân phe phẩy. Nhưng mụ rất ác.


Mụ từng bắt chồng ngồi yên để đánh.


Gửi con ở nhà mẹ đẻ, có chút gì đó phải lôi về, mụ riếc móc: Phen này thì ngồi đấy mà há mồm.


Hai
nhà đã chửi nhau đánh nhau nhiều phen. Trong phiển toà, A kể  có những
lần đánh nhau, mụ B cắn đứt đầu vú chị ta.Trông thấy, ai cũng rùng mình.


Bởi vậy, A nghĩ nếu không giết nó nó cũng giết mình chết.


 Lúc A đi lùng mua xăng, một ý nghĩ  loé ra. Đốt cho nó chết, rồi mình cũng đâm đầu vào đấy chết luôn thể.


Nhưng hỏi mãi, chẳng thấy đâu có bán xăng. May có một người đến phố Huế, đâu 2, 5 đ một lít.


A
giục mẹ ẵm con đi, mọt mình ở nhà hành sự. Để thùng xăng cạnh cửa, giả
vờ làm cháy cái gì đó, B chạy ra, ẩy cửa, xăng đổ tung toé. Lửa thiêu
chết cả mấy người.


A thấy cái chết sợ quá bỏ trốn.


Sáng
sớm, ra bến ô tô về quê, có mấy gã con trai tưởng ả là gái làm tiền
trêu, ả bảo đừng có trêu tao, tao vừa đốt nhà thiêu chết người đây. Công
an nghe tiếng bắt lại.


Ra toà, A chỉ bảo:


- Tôi xin nhận tội chết. Chỉ xin cho con tôi bú một lần cuối cùng.


 Sao
mà có hơi hướng Dostoievski quá. Xã hội xấu, đẩy người ta vào vòng tội
ác. Trần Vũ Mai bảo chính người tốt người ta mới hay phẫn trước mọi việc
bất công và sinh ra làm liều.





 Thư kể:


--
 Em ngày làm cho nhà nước tối thiểu 200, được lĩnh có 1,5 đ .Một ông
khác tính làm ra vài vạn, được lĩnh có 2.000 (1năm). 


 Tham ô ăn cắp kinh
khủng. Có thằng thông đồng với bảo vệ, ngày mang ra hàng cân báo (nếu
in báo). Hiện nay, thằng nào lấy đến 4 tờ cũng bị bắt. (Giá ngoài, như
chị Yên mua, để nhuộm là 4 hào 1 tờ)





Đọc ở đâu đó "Tôn giáo là một nhân tố góp phần ổn định hoàn cảnh. Sự ổn định này tức là văn hoá".





Thứ Bảy, 23 tháng 1, 2016

Chuyện đời sống Hà Nội 1980(I)






 Đã đưa trên blog này ngày 12-6-2011     














1980
quả là một năm đặc biệt trong đời sống xã hội, nên mặc dù chỉ quen ghi
chép về các sinh hoạt trong giới văn học,  trong năm ấy, tôi cũng thường
rải rác “vào sổ”  các sự kiện hàng ngày được nghe được biết trong sổ
tay, ghi một cách thật gọn và không kèm theo bình luận.


 Lọc lại một số đoạn ghi năm ấy  như bạn đọc sẽ đọc dưới đây, tôi hiểu mình thực ra vẫn chỉ làm việc theo hướng suy nghĩ lâu nay, --  mong  từ cái nhỏ hiểu ra cái lớn và lấy quá khứ để giải thích hiện tại.




8/1


Trứng 1 đ một quả. Thịt 2,6đ. Tất cả các thứ đều lên giá. Giá vàng tăng từ 23,5 lên 30. Xe pơgiô
khoảng 5,6 ngàn. Từ 1/1 nhà nước chỉ bán cho mỗi người trong gia đình
1kg gạo 1 tháng. Đầu năm chưa có phiếu. Vợ Bằng Việt đẻ, con chưa được
cấp phát gì hết.





Ở một khu phố ngoài bãi, điện đột ngột lên cao, hàng loạt nhà bị hỏng đồ điện. Không ai đặt vấn đề bồi thường.


Đăng
kể: cả B trưởng, A trưởng của đơn vị cũng trốn. 


Càng tiếp xúc với những
người lớn tuổi càng nghe họ kể một cách khách quan công việc hôm qua
của họ, tôi càng thấy ngày hôm nay hỏng thế này là tất nhiên, làm sao
khác được.


Một
ông thợ nề kể đi làm thuê, 10 người có 3 người được tốt, còn toàn là
không ra sao. Đầu tiên, có gì chủ cũng mang hết cho thợ. Sau thì xoay
thợ. Cũng một phần vì nghèo quá, có gì đã xả láng hết từ đầu.


Báo chí có một vài bài (ở những góc nhỏ) nói chuyện không đổi tiền. Giá gạo sụt 1 đ.


14/1

Giá mọi thứ lại như cũ. Gạo 5đ. Có tích trữ cũng không được.


Ngô Thảo nghe ở đâu về kể
ở Thanh Hoá- Nghệ An, khi cán bộ mang phiếu đi đong gạo, thì nhà nước
phát cho mỗi người 36 đ, bảo đi mua gạo ngoài mà ăn. 


Các trường đại học,
trung cấp ở hai tỉnh đó, cho sinh viên nghỉ vô thời hạn.


 Thanh Hoá,  Bỉm Sơn, có một vụ giết người như sau:


Hai  người bạn cũ. Một đi học kỹ sư ở nước ngoài về, một ở nhà đi bộ đội, rồi về làm bảo vệ ở một công trường (?)


Anh
kỹ sư đến lĩnh hoặc xin gì đó. Người bảo vệ không cho, còn giết luôn cả
người kỹ sư kia. Công nhân kéo đến bao vây. Bọn bảo vệ ở trong nhà doạ
nếu ai vào sẽ bắn chết.


Bọn
công nhân liền lấy đá lấp đầy chung quanh ngôi nhà bọn bảo vệ, chôn
sống gần chục người trong đó. Họ làm từ 1 giờ đến 4 giờ thì xong. Công
an không dám can thiệp.





Cô Oanh em tôi  kể về một bà làm y tá ở Viện Việt Nam- Cu ba. Bảo bà sang bệnh viện Bạch Mai lấy máu về tiếp cho một bệnh nhân, bà đi.


 
Đến giữa đường, thấy có một ô tô sang Đông Anh bà nhảy lên luôn, sang
mua một ít khoai tây. Trở về nhà người ta hỏi, bà bảo Bạch Mai không có
máu.


Thực ra, chờ bà không thấy về, người ta đã cử một người khác, đi lấy về rồi.


Bà nghe vậy thản nhiên, quay ra, bảo mọi người.


- Có ai chia khoai, lại đây!


Thế là tất cả lại quây cả lại, lấy khoai.


Bà ta khuyên bọn Oanh:


- Các em nên vào đây, người có chết còn không sao. Xin vào làm ở Việt Xô, các ông to chết,  mệt lắm.


Giá báo Nhân Dân lên 1 hào (từ 15/1).  Cà phê đen mậu dịch 1 đ (năm 1976, hai hào)  mỡ hơn 30 đ 1 kg


Ở Hải Phòng ăn cắp ghê gớm. Người ta đổ cả hàng bao đường để lấy mấy miếng vải.


Giá
xe đạp ở Hà Nội tăng. Lý do: ở các nước Đông Âu, giá hàng tăng nhiều
thứ gấp đôi. Nam Hà, Thái Bình, đời sống khó. Không có dầu để chạy máy.
Không có đạm bón cho lúa. 


Bên
 Trung quốc, nay người ta không dùng tới  khái niệm xét lại nữa. Lý do
1/ Việc Liên xô làm, Trung quốc này vẫn làm và còn làm ghê hơn 2/ Trung
quốc không đặt ra vấn đề lý tưởng nữa. Vấn đề đặt ra ở Trung quốc bây
giờ là làm gì có ích cho quốc gia ( ai đó hình như W. Durant từng  nói,
các dân tộc sống thản nhiên bên cạnh hệ tư tưởng).


Ngày chủ nhật 27/1 (10 tháng chạp năm Mùi) = 240 đám cười (sợ sang năm, năm Thân).


Sau khi đẩy lùi chế độ cũ , Lào có nhiều cái làm khác Việt Nam :


- Mở cửa cho hàng Thái Lan qua


- Vẫn dùng cán bộ của chính quyền trước


Một ngưòi hay xem ti vi về đối ngoại: Mình nói về Comecom luôn đấy. Nhưng có lẽ không nhả cho nó cái gì, nên chả được cái gì.


Tháng giêng, ngày cuối cùng, 31, mới được nhận lương. Tiền mới toanh. Lạm phát.


Ở Trung quốc, sinh viên Bắc đại biểu tình chống quân đội, bởi cho là họ được hưởng quá nhiều quyền lợi




Cách nói đương thời:


Lý tưởng =cái tưởng như có lý. Lương y là dì ghẻ.


Các cơ quan lập ra một uỷ ban chống tiêu cực. Xuân Tùng: Đó là những người tiêu sướng.


 Theo nhà sử học Marc Blog,(1866-1944), câu hỏi của một sĩ quan Pháp khi Đức chiếm đóng Paris: Phải chăng lịch sử lừa dối chúng ta?


Một thượng tá an ninh lên đại tá bỏ 4000đ để chiêu đãi. Mở
2 két rượu quý, loại rượu Sài gòn, mua ngoài 250đ 1 chai. Trong số
khách đến, có một cô gái Sài Gòn cũ, xinh xắn, nhiều quan khách cứ đòi
hôn cô ta. Cô tâm sự với người bạn cùng đi:


- Em cũng không biết các anh là Việt cộng thật hay Việt cộng giả nữa.


Tất cả cười ồ lên, coi là một câu đùa ý vị.


Đạo diễn Ý Fellini


Người
ta bảo với chúng tôi rằng tôi là một dân tộc vĩ đại nhất và hạnh phúc
nhất. Chúng tôi tin ở điều đó, kết cục không còn biết gì về các dân tộc
khác, cũng như về bản thân mình.


Hiện ở Hà Nội có khoảng 50 gia đình, đặc biệt mỗi gia đình có 400.000 tiền mặt.


Nhân
viên đường sắt đi buôn, công an đường sắt lo khám chủ yếu đám nhân viên
đó. Cứ một quãng lại phải thay người tăng bo, không cho họ áp tải suốt
đường.


Bộ đội như D, trốn về từ 23 tết, dọn nhà, xong chạy lung tung xin việc làm làm lấy tiền tiêu tết. Nó bảo kiếm lấy vài hào (giờ hào để chỉ đồng)


Năm 1980, chỉ nhập đủ dầu để thắp đèn ở nông thôn.



Ngh. A., ông Trương Kiện đào một cái đập gì đấy, chết mấy chục người, vẫn vào
trung ương. Đại hội  Đảng bộ tỉnh, số phiếu đứng thứ 37, lại vẫn làm bí
thư. Nhưng lúc bầu thường vụ không ai chịu cùng làm thường vụ với ông
ta. Trung ương phải thay.


Một sinh viên đói quá, không dám ra đến đường, sợ thấy hàng quà thì thèm.


Chuẩn bị tết, các cơ quan thi nhau lấy xăng nhà nước mang bán lấy tiền, đi mua lợn.


Giải bóng đá hạng A toàn quốc, lần đầu tổ chức, thì xảy ra chuyện xcăng đan --
đội Thể Công tẩy chay. Bắt cầu thủ cắt tóc ngắn, họ không cắt, lại còn
tuyên bố: Đào tạo 11 cầu thủ chúng tôi còn khó hơn 11 bí thư tỉnh uỷ.


Người ta tức quá, định tống cả bọn đi biên giới.


 Tên một tác phẩm của Ortega y Gasset : sự nổi loạn của đám đông.


Giá
hàng tết tăng, một cái bánh chưng khoảng 15-20đ. Tiền về muộn, mãi mới
thấy  cán bộ nhà nước xếp hàng đi mua hàng tết, trong khi mấy ngày trước
ê hề không ai mua.


 Ai đó bảo câu thơ Chào 61 đỉnh cao muôn trượng là để chỉ đời sống không bao giờ lại còn sung sướng vậy!


Nhà Ân, 11g đêm mới có điện, 5 giờ sáng thì tắt.


Rét quá, không làm được việc gì.Lâm Quang Ngọc đi làm phim với Thụy Điển, kể họ hỏi Sao dân Hà Nội không biết sưởi ấm?


Bích (bạn Oanh ) học trung cấp kể:


-Vốn
cả lớp đều tích cực. Lao động đạt 300%. Vào Lâm Đồng (đường chim bay cách
Đà Lạt 50km). Nước độc hơn nước cống Hà Nội(?),  chỉ có 1 giếng dùng
được, cách 5km. Học sinh hư,  chỉ mong đuổi học về đi kiếm ăn. Tặng hoa
cô giáo 20-11 xong lại đòi lại. Không có đài báo, chỉ có thư. Ra thị
trấn nghe đài đã thấy thích.


Xuể:
Tôi vào  Bảo tàng Nam Đàn... Trong khi tôi co ro trong bộ quần áo rét
rất dầy, áo bông khăn len, thì trẻ con cởi chuồng, mặc một áo mỏng, đứng
trong xe. Giám đốc Nguyễn Sĩ Thoán gầy như một bóng ma ngồi đó, trong
tiếng đều đều của đài, đưa lại bài phát biểu của ông Ba. Đầu
giường ông giám đốc là cuốn Không được đụng đến Việt Nam của  nhà xuất bản  Quân đội 


Ở Nam Đàn, một vụ mỗi khẩu được chia 7kg thóc. Để ngậm cũng không đủ.


Tôi
lên biên giới công tác, ốm. Lính bảo, hàng tháng nay chúng em không có
đường, biết chạy đâu ra đường cho anh ăn cháo bây giờ.


Một tay cần vụ ở báo QĐND còn hưởng tiêu chuẩn cao hơn một ông đại tá ở biên giới.


Ông
Phan Điền bí thư Nam Hà, 60 tuổi lấy vợ 2, đám cưới tổ chức 10 ngàn (?)
xong, tổ chức cho vợ lên Đà Lạt chơi, lấy cớ là đi thăm vùng kinh tế
mới. Định sang Cămpuchia, nhưng bị công an giữ lại.


Ông ta làm một ngôi nhà rất đẹp. Dân có ca dao:


Ai về thăm đất Nam Hà


Mà xem con khỉ có nhà bê tông


Khỉ ơi khỉ có biết không


Ta đây là chủ, mà không có nhà.





Nhuận bút bài Một nhành xuân của Tố Hữu (Nhân Dân
tết 1980) là 500.  Mới đầu bọn Ban văn nghệ định đưa 120 ( bằng cách
mua lên một đôi gà thiến), nhưng ông Hoàng Tùng bảo cứ 500 và đưa tiền.


Rồi lại lên ti vi, lên đài, chỗ nào dùng đều có tiền.


Ông Trần Lâm lên gặp phải mang theo băng ghi âm.  Sợ trong khi báo cáo cấp trên, có gì thất thố chăng?


Sau bài viết Một nhành xuân
ấy,  Đài tiếng nói VN  cử một tay biên tập cứng là Trần Mạnh Thường
viết bài bình luận. Thường viết xong được khen và người ta định đưa hắn
lên TV. Thường xấu hổ, không muốn. Lãnh đạo bảo, các cậu khiêm tốn thật.
Nhưng mình làm được, không việc gì phải khiêm tốn. Vậy cứ lên TV đi.


Người ta không thể hiểu là Thường xấu hổ vì những cái đã viết của mình.


Vũ Quần Phương bảo đúng là thế hệ trước không thể hiểu nổi thế hệ sau.


18/3


Giá vàng lên 40. Một ngàn đồng được hơn hai đồng cân vàng. Giá báo Văn nghệ từ 2 hào lên 3 hào rưỡi. Giá vé máy bay từ 120 lên 220.


Một
anh bạn trong cơn mê... nhà, kể rằng để dành được 10.000 thì giá nhà đã
lên 15.000. Ma Văn Kháng bảo giờ có tay nhà ở Hà Nội đã đủ, lại đang
tính nhà ở Nha Trang để nghỉ.


Đoàn Công Tính bảo, nay là lúc không ở đâu giá ô tô nhà lầu rẻ như nước mình.


Quân kể hai nhận xét của các chuyên gia Đức:


- Ở chúng mày hình như không có luật đi đường. Hình như thằng nào bóp còi to, thằng đó được.


- Nhưng mà tại sao con mắt mọi người vẫn ánh lên một cái gì đấy?


 Tôi bảo : Còn gì nữa, đó là lòng ham sống.


Sống
ở Hà Nội bụi mù trời, xe đạp kẽo kẹt trên đường vẫn cố đẩy lên, tranh
nhau cãi nhau, giành chỗ, xếp hàng, kiếm lấy một cái áo đẹp...


 Bên cạnh những lúc chán ngán, nhiều lúc nhiều người vẫn muốn kêu lên:


- Thật may là còn sống còn được làm người.


Muôn năm, muôn năm cuộc sống! Chiến tranh đã lùi xa. Ngày mai ra sao ư - kệ nó!


Một người vào miền Nam kể:


- Một gia đình bình thường, làm cho mậu dịch một sản phẩm nhỏ - ngòi bút viết. Sau ba tháng thu 50 ngàn.


- Một khu công nghệ nhà nước, vốn 700 triệu, nhiều năm lỗ vốn, mãi  1979 mới lãi 3 triệu. Trích ra 25 vạn làm tiền thưởng.


Lại
Nguyên Ân nói tại hội nghị phê bình: Xin những người hôm qua đã rao giảng tư
tưởng Mao, hôm nay đừng đứng ra đóng vai chống Mao nữa.


Phương
Lựu: 3 tầng Mao cá nhân, tư tưởng, quan niệm phong kiến Á châu.


Đề
dẫn  trong một hội nghị Tư tưởng


- lấy
chính sách làm chính. Đường lối cũng chỉ là minh hoạ theo


- không
được coi nặng chuyên môn


-
không phải cái gì cũng nói với dân để gây hoang mang
















Thảo:
Các ông này cũng chả theo Liên xô đâu, ông ấy chỉ làm thế để lật nhau.






Tết ở Sài Gòn. Người ta buộc vài chục bánh pháo sau xe hon - đa, phóng xe, đốt pháo rầm trời.


Sao ở cái nhà xuất bản Tác phẩm mới này, tôi phải nghĩ về VNQĐ lâu thế, như xưa phải nghĩ về các bạn gái CK, PL vậy.


- Chỉ vì ở cơ quan dân sự này miếng ăn kiếm trầy trật quá.


Thuốc lá sợi trộn lẫn nhiều lá sắn giá thuốc sợi 10, giá lá sắn 4.


Lâm Quang Ngọc kể cả nhà quấn thuốc, một tháng được khoảng 300.


Ông
Kiên kể: Đang đi đường, đến một quãng lội thấy người xúm lại rất đông.
Những thanh niên quần bò áo bay cũng đứng lại, mò mẫm. Xe ô tô qua cũng
kệ. Tại sao? Vừa có một xe chở đá lửa đi qua, đánh rơi rất nhiều. Đã có
người nhặt được.


Một người cháu ông Vũ Tú Nam gãy tay từ Nam Định phải chở lên Hà Nội để vào nhà thương. Vì Nam Định không  có bột.


- Tại sao các cửa hàng thiếu mì sợi. Vì xe ô tô không chịu chở loại hàng này. Họ không ăn cắp được.


- Các chuyến xe buýt trong thành phố phục vụ khách rất tận tuỵ. Vì nghề này, người ta bỏ tiền túi rất dễ.


Rau
muống 1-1,2 đồng một bó. Nhà nước không bảo đảm cung cấp hàng cho dân
không phải cán bộ.  Dân chỉ được phát bìa mua hàng có 3 tháng.


Cách
dùng tiền: có gia đình bán hết các phiếu lấy 4000. Để làm gì? để cho 1
tổ hợp sản xuất vay,  lấy lãi 10%. Một tháng gia đình thêm 400 cộng với
1000 tiền lương tạm đủ ăn.


Giá gạo đã lên 9đ 1kg, ở Vĩnh Phú lên 10đ.


Ở Cửa Nam có một thanh niên giết người vì mấy chục bạc.


Lúc
xử tử hắn, bố mẹ anh chị em sụt sùi. Hắn giậm chân hét lên “Các ông các
bà có im đi không. Sống với chết cũng thế, việc gì mà khóc”


Ở khu Kim Liên Trung Tự, trước kia những vạt đất giữa các nhà đều cấm tăng gia mà dành làm nơi cho trẻ em chơi.


Nay người ta cuốc bật cả nền gạch lên để trồng rau.


15/4


Tôi đến cơ quan. Ông
Vũ Tú Nam ốm. Ông Phó giám đốc Mãi đi lên Vĩnh Phú tính chuyện xin giấy
(từ đầu năm tới nay chưa ra một quyển sách nào). Ông Nguyễn Kiên đi
Campuchia. Lương tháng 4 chưa có. Nhuận bút, tạm ứng chưa có. Lại Nguyên
Ân con ốm mấy ngày, vẫn phải đi Vĩnh Phú.


Xuân
Quỳnh kể  Vũ có một truyện ngắn được giải, trị giá 100đ. Quỳnh đi vay
trước, giả bà Khánh 50đ. Còn 50 đ, về 20 đ mua cây tre để với tấm giấy
sơn cũ, chữa lại mái cái lều; để riêng 30đ làm cơm mời thợ.


Đi mua 1, 5 đ  cà phê về, con làm đổ, đánh con một trận, sau lại hối hận.


Y.
kể Hảo (nhà cô Ch.) vào Sài Gòn lái xe chở hàng sang Campuchia (lính
vận tải) không có tiền, vay một người 300 để  buôn, trả xong nợ còn 300
lãi gấp đôi. Từ đó cứ đi về đều.


Một thiếu uý mang về cho ông bố ở nhà 200 ngàn đồng.  Chắc nhiều nhà văn lại tiếc, sao lại đi viết văn!


Cô Hà con ông HT Thông  kể một phiểu Tôn Đản mỗi tháng được mua theo giá  rẻ 3 cân thịt, 3 cân
cá, 2 cân đường, 20 quả trứng, 1 tút thuốc. Ngoài ra còn bánh kẹo, rau,
xà phòng, dép, vải vóc (cả nhà có thể bấu xấu vào đấy.)


Phiếu đề ông Thông loại Văn nghệ sĩ tiêu biểu, cỡ ngang thứ trưởng. Những người được phiếu cùng đợt là Xuân Diệu, Tế Hanh, Nguyễn Văn Bổng.





 25/4


 Xã luận báo Nhân Dân
nói đến chuyện ở Hà Đông, một hội trường 800 người đúng lúc đưa vào sử
dụng thì bị sụp. May mà do cụ Tôn Đức Thắng chết, người ta tạm không sử
dụng mấy hôm, nên không ai việc gì.


 Ở Hải Phòng 1/3 hàng bị ăn cắp.


Công
nhân coi kho dùng dao chặt bánh xe đạp của khách gửi về qua cảng, chỉ
cốt lấy mấy cái may ô quấn quanh xe. Hiện trên phải đưa lính về thay
công nhân.


Tổng kết về các vụ ăn cắp, đẩy hàng trên tàu Thống Nhất.


40% trong nội bộ ngành (nhân viên đường sắt, có cả công an)


30% cán bộ

Gần 30% bộ đội


Chỉ 3% lưu manh chuyên nghiệp.


Ở Hà Nội nghề quấn thuốc lá ế ẩm. vì... thuốc ngoại rẻ hơn thuốc nội. Bảy hào một điếu More


Hàng mang từ nước ngoài về. Để rút vàng ra.



Thái Lan, Mỹ bán hàng theo lối bán thật rẻ. Nhưng phải trả bằng vàng.
Thế giới người ta đang tích luỹ vàng, sợ chiến tranh lạnh trở lại.


Một ngày ở khoa ngoại bệnh viện St. Paul, đón chừng 40 vụ bị thương vì đâm nhau.


Báo Nhân Dân
10-4  có bài kể: Ban tổ chức hội chùa Hương thường lấy tiền của khách
gấp 5 -10 lần giá quy định. Cả một hệ thống tổ chức ở đấy trở thành một
thứ cai thầu hung hãn. Có một thuyền học sinh xuống, theo giá vé, không
có tiền hối lộ cho họ, họ không chịu chở, lại đuổi các em lên. Các em
không lên, hai bên xô đẩy thuyền chìm, họ dùng mãi chèo đánh một em vào
gáy chết ngay. Họ giam một cán bộ và một bộ đội trong 8 giờ liền.Man rợ.


14/5


Hình
ảnh của một người trên báo chí, sách vở ( và cả trong cái gọi là lịch
sử nữa) với thực chất của con người đó, chẳng nhẽ lại có thể xa cách
nhau đến thế hay sao?


Nixon có loạt bài trên Paris match đăng lại trên  Bản tin tham khảo cuối tháng 4.


Chiến
tranh thế giới thứ ba đã được chuẩn bị ngay từ đại chiến thế giới thứ
hai. Stalin chiếm đất. Tây Âu phụ thuộc Trung Đông. Liên Xô tiến vào đó
Afganistan Nam Yemen. Ở châu Phi, tất cả chính phủ mà Liên xô ủng hộ đều
là bọn tham tàn, không đếm xỉa gì đến đời sống trong nước, miễn là họ
nghe theo Liên xô, là Liên xô ủng hộ họ. Nếu để cho các dân tộc tự
nguyện lựa chọn, họ sẽ không lựa chọn chủ nghĩa cộng sản. Các đại sứ
luôn luôn than phiền với tôi: người Nga rất hay nói dối. Nói chung là họ
hành động không chịu một ràng buộc nào hết. Một châm ngôn quan trọng
của Níxon: Không bao giờ nên nghĩ rằng có một việc gì mà mình không bao
giờ làm.


Những chuyện hình sự:


Một ông già thấy trộm vào vung dao đuổi trộm, nhặt được  mấy ngón tay.


Mấy hôm sau có hai người xưng là công an vào, hỏi han sự việc, mời cụ lên dồn, kể cho rõ. Cụ đi 2 ngày không về.


Cụ
bà ở nhà, tự nhiên có một người đến chơi, tự xưng là người quen cũ, lâu
lắm mới lại thăm cụ ông. Chờ mãi không thấy, khách cáo xin phép ra phố
một chút, gửi tạm chiếc ba lô. Khách không quay trở lại. Cụ bà bồn chồn,
lên báo công an. Công an đến giở ra, trong ba lô: xác ông cụ.


Có khác gì chuyện Thuỷ Hử?


Một người đàn bà, thấy người khác bị móc túi, có nói to lên, giữ hộ.


Tên ăn cắp lủi mất. Lát sau, có 2 thanh niên lên xe. Hắn chen vào sát chị đàn bà:


- Chị tốt bụng nhỉ!


- Chị thương người quá!


- Nhân hậu ghê cơ!


Hắn đưa tay lên vuốt má người đàn bà. Máu chảy ròng ròng.


Trong những ngón tay hắn, có kẹp manh xơ lam.


Thịt lợn lên 40đ 1kg


Gạo hôm 1/5, do chuyện có tin cắt gạo, lên 10đ5-11đ. Nhưng rồi lại tụt 7,5-8đ


Chung quanh chuyện gạo nước, cả xã hội ồn lên vì thèm muốn và bất lực.


Nguyên
từ mấy tháng trước, đã thấy nói sẽ phân phối lại lương thực. Chỉ cán bộ
nhà nước được ăn 13kg. Ngoài ra người làm ngoài, có gì cung cấp nấy. Vì
nhà nước cũng phải đi mua bằng giá ngoài.


Đồn
rằng đã có đủ loại Nghị quyết chỉ thị Thủ tướng. Tất cả cảm thông.
Nhưng chỉ sau khi có quyết định thi hành ở Hà Nội một ngày, phải hoãn
ngay. Người ta phản ứng quá.


Trong một cuộc trò chuyện bên vỉa hè:


- Thế nào là phe? Bán mấy bao
thuốc lá ở đường chăng? Người đó là ai, là mẹ, ta , chị ta. Bọn phe lớn
bây giờ nó buôn bằng ô tô cơ. Lấy xe Von-ga đi chở hàng, mới hiệu nghiệm
chứ. Cánh phe phẩy vớ vẩn ngoài phố, vợ con cán bộ đó, có việc và bảo
đảm đời sống cho họ xem, họ bỏ ngay.


Anh
tưởng truy đuổi  phe phẩy thế là công bằng à ? Còn có một chuyện bất
công lớn hơn . Bộ máy xí nghiệp nhà nước nhiều chỗ bất lực, không làm ra
sản phẩm cho xã hội. Lương thấp thật, nhưng lại là cao quá, so với kết
quả lao động. 







Rộng hơn chuyện một chính sách, người ta thấy hoang mang. Từ nay, đâu là phải trái, sai đúng bây giờ? Chính trên cũng thấy là nhiều chính
sách đã sai quá nhưng không sửa được gì. Và từ nay, đừng hòng làm được việc gì!


Nghị quyết Bộ Chính trị đề ra, nay do chính BCT đề nghị....bỏ


Một
người nói: Dân mình tốt quá. ở nước ngoài thiếu cà phê nó đã biểu tình


Ông
Phương Lựu đặt câu hói.Một loại dân thích cà phê biểu tình, nhưng về vẫn làm ăn hết sức.
Và một loại dân không nói gì, nhưng về không làm, lười biếng, đục khoét, anh
chọn đằng nào? 
Dân
Việt Nam có chỗ dữ của nó chứ. 
Ông
Lê Trí Viễn thì bảo tôi trông không biết cái ngày hôm nay nó đổ sụp lúc nào.

Từ 6/80 có công văn cung cấp giấy 1980 giảm 28%


Chuyện gạo:


Cụ Hồ gạo một đồng ba


Cụ Tôn chậm chạp gạo ba bốn đồng


Bây giờ ông Duẩn ông Đồng


Gạo bẩy tám đồng, giá vẫn còn hơn.



Con
Bùi Văn Hoà đố bố một câu nhặt ở ngoài đường: 
Ba
đồng
chinh bằng tôn là gì?


Bùi
Văn Hoà: Phải có một chiến dịch bảo vệ Trung ương không biết chừng.


Ngô
Thảo: Mỹ nó đang cho Ngô Vĩnh Long tay ở Đại học Havard nghiên cứu. Tại sao
nước nó lãnh đạo thối nát, nhân dân cực khổ, bỏ đi, mà vẫn đứng được.



Có thể trong năm 1980:


- Lặng lẽ cho bộ đội về, vì quân quá đông.


- Không tuyển sinh vào đại học, tuy vẫn tổ chức thi và báo điểm như thường.


Phương Lựu nói tiếp: 

       -- Cũng phải nghĩ tới chuyện đó đi thì vừa, chứ cứ đào tạo thế này để làm gì?


Một chuyên gia Liên xô hỏi Bộ Văn hoá:




    - Hà Nội không có chỗ nào vui chơi công cộng. Vậy thanh niên các anh tìm hiểu nhau ở đâu?


- Tìm hiểu trong lao động.


- Thảo nào mà năng suất lao động của các anh tồi vậy



(còn tiếp)